Τετάρτη 16 Ιουλίου 2014

Παναγία η Παραπορτιανή, Μύκονος

                 Οι εκκλησίες έχουν γράψει ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της Μυκόνου. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σε κάθε γωνιά συναντάμε και από μία ενώ σ' όλο το νησί υπάρχουν πάνω από 600, κάθε τύπου. Το άσπρισμα-μπογιάτισμα των περισσοτέρων έχουν αναλάβει ιδιώτες ενώ μερικές από αυτές που συναντάμε διάσπαρτα μέσα στη Χώρα, ανάμεσα σε μαγαζιά και εστιατόρια, είναι τάματα ναυτικών που κινδύνεψαν στη θάλασσα. Ζωντανά «λείψανα» από μια εποχή που η πίστη ύψωνε μικρά κομψοτεχνήματα.

             Ορθογώνια μικρά σχήματα με θόλο και μια μικρή καμπάνα είναι η συνηθισμένη τους μορφή. Λιτά και λειτουργικά στο εσωτερικό τους -χρησίμευαν πολλές φορές και ως οικογενειακά οστεοφυλάκια- ανοίγουν τις πόρτες τους με αφορμή τον εορτασμό του προστάτη Άγιου.

            Η Παναγία Παραπορτιανή είναι η πιο γνωστή και η πιο πολυφωτογραφημένη εκκλησία της Μυκόνου. Είναι πραγματικά ένα μικρό αρχιτεκτονικό βυζαντινό κόσμημα: αποτελείται από 4 μικρά ασβεστωμένα εκκλησάκια (τον Άγιο Σώζοντα, τους Άγιους Ανάργυρους, την Αγία Αναστασία και τον Άγιο Ευστάθιο), τα οποία σχηματίζουν μαζί με το κύριο τμήμα μια απαστράπτουσα λευκή ασύμμετρη εκκλησία.
             Η παλιότερη εκκλησία χρονολογείται στον 15 αι. και το όνομα της «Παραπορτιανή» προέρχεται από τη λέξη «πόρτα», μιας και υψωνόταν δίπλα στην είσοδο ενός κάστρου, το όποιο, δυστυχώς, έχει καταστραφεί.

         


                 H Παραπορτιανή αποτελεί ένα ξεχωριστό αξιόλογο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα, στην δημιουργία του οποίου δεν συνέβαλε μόνο ο άνθρωπος, αλλά και ο χρόνος, που με τις τυχαίες φθορές που προκάλεσε, δημιούργησε ένα τελικό αποτέλεσμα ανεπανάληπτης αισθητικής.
               Η Παναγία η Παραπορτιανή βρίσκεται στον οικισμό του Κάστρου, στην Χώρα της Μυκόνου. Είναι ένα σύμπλεγμα πέντε εκκλησιών εκ των οποίων οι τέσσερις από αυτές βρίσκονται στο ισόγειο και αποτελούν τη βάση του οικοδομήματος και η πέμπτη που επικάθεται σαν τρούλος. Οι εκκλησίες αυτές είναι η εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου που αποτελεί και το κέντρο της βάσης του συμπλέγματος, η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων η οποία είναι και η παλαιότερη, υπολογίζεται ότι κατασκευάστηκε στα τέλη 14ου μ.Χ. αιώνα ή στις αρχές του 15ου αιώνα, η εκκλησία του Αγίου Σώζοντος και η εκκλησία της Αγίας Αναστασίας. Η εκκλησία ονομάστηκε έτσι επειδή στα παλαιότερα χρόνια υπήρχε δίπλα της μία μικρή πύλη (ή αλλιώς παραπόρτι) του μεσαιωνικού κάστρου της Μυκόνου. Υπολογίζεται ότι κτίστηκε διαδοχικά τον 16ο - 17ο μ.Χ. αιώνα.
 

 
 
 
                Η εκκλησία του Αγίου Ευσταθίου αποτελεί το κέντρο της βάσης του συμπλέγματος. Η εκκλησία έλαβε το ονομά της από το γεγονός ότι βρίσκεται κοντά στη μικρή πύλη, το "παραπόρτι" του τείχους του μεσαιωνικού κάστρου της χώρας.
                 Πιθανότατα κτίσθηκε διαδοχικά τον 16ο - 17ο αιώνα αν και μερικοί θεωρούν ότι μπορεί να χτίσθηκε ενωρίτερα.
                Στην αρχική μορφή της, εκκλησία αποτελούσε μόνο ο ναός του επάνω ορόφου ενώ ο σημερινός κλειστός νάρθηκας του Αγίου Ευσταθίου στο ισόγειο αποτελούσε το παραπόρτι του Κάστρου. Τα εκκλησάκια του Αγίου Ευσταθίου, του Αγίου Σώζοντος και της Αγίας Αναστασίας διαμορφώθηκαν σε ναούς μόλις το 1920.
                Πιθανώς τα δύο χαμηλά και δυνατά τόξα που υποστυλώνουν την αψίδα της στέγης να αποτελούσαν στο παρελθόν στηρίγματα μιας πιο βαριάς κατασκευής ίσως ενός πύργου του Κάστρου.
 

 
 
 


1 σχόλιο:

  1. ωραίο κείμενο σας ευχαριστούμε με την ψυχή μας από τη Μύκονο
    Μαρίνα Πετρή Ζωγράφος Συγγραφέας

    ΑπάντησηΔιαγραφή